Tiên học lễ – Hậu học văn nghĩa là gì ?

Cho rằng đó chỉ là “khẩu hiệu” thì quá sai lầm. “Tiên học lễ – Hậu học văn” là triết lí giáo dục, là giá trị cốt lõi mà nền giáo dục Việt Nam đã chọn, nhưng chưa làm tốt. Việc bây giờ là phải làm cho tốt câu đó

Nếu nói “Tiên học lễ” nghĩa là quan hệ một chiều, người dưới tôn trọng người trên, con người sẽ trở nên thụ động, sẽ KHÔNG CÒN tư duy phản biện, sức sáng tạo và sự phản biện tồn tại trong quan hệ” thì người đó không hiểu nội hàm chữ “Lễ” là gì. Lễ ở đây không chỉ hạn hẹp là lễ phép hay lễ vật, mà lễ này có nghĩa là NHÂN CÁCH, là ĐẠO LÀM NGƯỜI. Cái “Lễ” đó con người phải học trước tiên và học cả đời, không có cái “Lễ” đó thì con người sẽ là một ĐỘNG VẬT NGUY HIỂM. Còn “Văn” là khoa học, chuyên môn, nghề nghiệp (Theo Nhà giáo Hoàng Xuân Việt, Nhà ngôn ngữ học, Tác giả 373 cuốn sách cùng thời và ngang hàng với Nguyễn Hiến Lê). Hai chữ đó là cốt cách của CON NGƯỜI.

Rõ ràng là không hiểu mình đang nói gì khi nói rằng “chừng nào còn đề cao chữ “Lễ” để ràng buộc người học, bị trói buộc trong quan hệ kính trọng, đề cao quá mức vai trò của người thầy, của đáp án thì tư duy phản biện sẽ không thể phát triển, không thể có xã hội phát triển”. Có “Lễ” tức có tự trọng, có chừng mực, có đức hạnh, có trách nhiệm, có phong độ…như một người hùng, thì làm sao để bị ngừơi thầy lấn lướt đến mức thụ động và kìm hãm sáng tạo ?